Wetsvoorstel meerouderschap en draagmoederschap

Door mr. Kim Smienk, 12 juli 2019

In december 2016 kwam het rapport van de Staatscommissie Herijking ouderschap ‘Kind en ouder in de 21^e eeuw’ uit. Nu, 2,5 jaar later, is er een reactie vanuit het kabinet op dit rapport.

Rapport ‘Kind en ouder in de 21^e eeuw’ van de Staatscommissie Herijking ouderschap

Wat stond er precies in dit rapport ‘Kind en ouder in de 21^e eeuw’ van de Staatscommissie Herijking ouderschap? De Staatsommissie Herijking ouderschap heeft in haar rapport aanbevelingen gedaan op het gebied van juridisch meerouderschap, meerouderschapsgezag en draagmoederschap. De Staatscommissie Herijking ouderschap heeft de mogelijk voorgesteld dat, onder bepaalde voorwaarden, er maximaal vier ouders juridisch ouders van een kind kunnen worden. Ook heeft de Staatscommissie Herijking ouderschap de mogelijkheid voorgesteld dat er maximaal vier ouders het ouderlijk gezag over een kind hebben. Daarbij heeft de Staatscommissie Herijking ouderschap een regeling voor draagmoederschap voorgesteld, waarin de wensouders direct bij de geboorte van het kind juridische ouders van het kind kunnen worden.

Hoe reageert het kabinet op het Rapport ‘Kind en ouder in de 21^e eeuw’ van de Staatscommissie Herijking ouderschap qua draagmoederschap?

Het kabinet gaat in haar wetsvoorstel mee met het idee van de Staatscommissie Herijking ouderschap in haar rapport ‘Kind en ouder in de 21^e eeuw’ om een regeling voor draagmoederschap op te stellen. Deze regeling dient ervoor te zorgen dat onder bepaalde voorwaarden het mogelijk wordt dat de wensouders direct bij de geboorte van het kind juridisch ouders van het kind worden. Wat mij betreft is deze regeling een zeer grote stap vooruit.

Het wetsvoorstel waarin wensouders na de geboorte van het kind juridisch ouders van het kind geboren uit een draagmoeder worden moedig ik zeker aan.

Bij de door de Staatscommissie Herijking ouderschap in haar rapport ‘Kind en ouder in de 21^e eeuw’ en door het kabinet voorgestelde regeling voor draagmoederschap is een draagmoederschapscontract vereist. Gelukkig is LHBTI Mediation hierin gespecialiseerd en kan ik aanstaande draagmoeders en wensouders hiermee helpen!

Hoe reageert het kabinet op het Rapport ‘Kind en ouder in de 21^e eeuw’ van de Staatscommissie Herijking ouderschap qua meerouderschap?

De Staatsommissie Herijking ouderschap heeft in haar rapport ‘Kind en ouder in de 21^e eeuw’ de mogelijkheid voorgesteld dat, onder bepaalde voorwaarden, er maximaal vier ouders juridisch ouders van een kind worden en dat er maximaal vier ouders het ouderlijk gezag over een kind kunnen hebben.

Het kabinet gaat helaas in haar wetsvoorstel niet mee met dit idee van de Staatscommissie Herijking ouderschap op het gebied van juridisch meerouderschap en meeroudergezag.

Het kabinet stelt namelijk in haar wetsvoorstel een regeling voor waarin er ‘deelgezag’ ontstaat. Dit houdt volgens het kabinet in dat mensen die nauw betrokken zijn bij de verzorging of opvoeding van een kind, maar geen ouderlijk gezag kunnen krijgen (bijvoorbeeld omdat er al twee ouders het ouderlijk gezag hebben), een ‘deelgezag’ kunnen krijgen. Bij dit ‘deelgezag’ kunnen er naast twee gezaghebbende ouders maximaal twee andere ouders ‘deelgezag’ krijgen. Dit ‘deelgezag’ houdt in dat de ouders met deelgezag bevoegd zijn bepaalde beslissingen te namen over dagelijkse verzorging van het kind. Deze dagelijkse verzorging houdt volgens het kabinet bijvoorbeeld schoolkwesties en standaard doktersbezoeken in.

Het kabinet stelt in haar wetsvoorstel ‘deelgezag’ voor.

Echter, de mening van de ouders met het (volledige) ouderlijk gezag blijft doorslaggevend. De mensen die dit deelgezag krijgen van het kabinet niet de mogelijkheid om hun mening af te dwingen bij een rechter. Sterker nog, wanneer een ouder met deelgezag het niet eens is met een wijziging in de zorgregeling van het kind, dan kunnen deze gezaghebbende ouders deze gewijzigde regeling bij de rechter afdwingen.

Deelgezag is een bevestiging van juridische ongelijkheid tussen ouders in meerouderschap.

Hoe reageert de media op het wetsvoorstel van het kabinet?

In verschillende media verschijnen berichten met titels als ‘kind kan vier ouders krijgen’. Zoals in het AD, in de Telegraaf en bij Hart van Nederland.

Dit is echter niet waar! Het kabinet is niet ingegaan op een regeling voor juridisch meerouderschap waarin er meer dan twee ouders juridisch ouders van een kind worden. Ook is het kabinet niet ingegaan op een regeling voor meerouderschap waarin er meer dan twee ouders het (volledige) ouderlijk gezag over een kind hebben.

Let op, diverse media verspreiden berichten over het wetsvoorstel die niet juist zijn!

In de plaats daarvan heeft het kabinet een regeling voorgesteld waarin er nog steeds maximaal twee ouders juridisch ouders van een kind zijn en er maximaal twee ouders het ouderlijk gezag over het kind hebben. De wijziging die het kabinet voorstelt is een toevoeging van ‘deelgezag’ aan maximaal twee ouders. De ouders met het ‘deelgezag’ hebben niet dezelfde bevoegdheden als de ouders met ‘volledig’ ouderlijk gezag.

Tip: interessant is de uitzending van Eva Jinek van 12 juli 2019 over dit wetsvoorstel.

Wat vinden wij van het wetsvoorstel van kabinet over meerouderschap?

Over de voorgestelde regeling van het kabinet kan ik heel kort zijn. De manier waarop het kabinet omgaat met meerouderschap vind ik zacht uitgedrukt uitermate teleurstellend. Een regeling van ‘deelgezag’ voldoet niet aan de voorstellen van de Staatscommissie Herijking ouderschap in haar rapport ‘Kind en ouder in de 21^e eeuw’. Daarbij sluit een regeling van deelgezag niet aan op meerouderschap in de praktijk.

Van harte hoop ik dat het kabinet zich gaat buigen over een betere versie van dit wetsvoorstel. Ik geloop erin dat in de toekomst juridisch meerouderschap en meerouderschapsgezag geregeld kan worden. De vraag is alleen wanneer.

Belangenorganisaties als COC Nederland en de Stichting Meer dan Gewenst sluiten gelukkig aan bij mijn mening. COC Nederland geeft aan ‘uiterst bezorgd’ te zijn over de voorgestelde regeling over meerouderschap. Stichting Meer dan Gewenst geeft aan dat meeroudergezinnen ‘in de steek gelaten worden’ met dit wetsvoorstel.

Tot slot

Het wetsvoostel van het kabinet op het gebied van draagmoederschap moedig ik zeker aan. Echter, op het gebied van meerouderschap is er werk aan de winkel. Het wetsvoorstel op het gebied van meerouderschap benadrukt de juridisch ongelijkheid tussen meerouders, terwijl de Staatscommissie Herijking ouderschap in haar rapport ‘Kind en ouder in de 21^e eeuw’ juist een meerouderschapsregeling heeft voorgesteld die de juridische ongelijkheid tussen meerouders weg zal nemen.

Heeft u vragen over meerouderschap? Neem gerust contact met mij op voor een advies passend bij uw familiesituatie!