Bekende en onbekende donor : het juridische verschil

Van stellen bestaande uit twee vrouwen hoor ik vaak ‘wij hebben een onbekende donor’. Terwijl er eigenlijk sprake is van een bekende donor. In deze blog zet ik daarom uiteen wanneer een donor aangemerkt wordt als ‘bekend’ en wanneer een donor aangemerkt wordt als ‘onbekend’ bij stellen bestaande uit twee vrouwen.

Woensdag 11 september 2019, door mr. Kim Smienk

Verschil bekende en onbekende donor

Veel mensen maken vanuit gevoel een onderscheid tussen de onbekende en de bekende donor. De ‘one-night-stand-man’ wordt dan gezien als ‘onbekende donor’. Want… ‘ik weet zijn naam niet. Ik ken hem niet. Dus het is een onbekende donor’.

Een betekenis van bekende donor wordt vaak gegeven aan een vriend die al langer bekend is bij de moeder(s). Met deze bekende donor is dan ook een donorcontract opgesteld.

‘We kennen hem niet goed. Dus het is een onbekende donor’ hoor ik vaak. Maar klopt dit juridisch gezien?

In een eerdere blog schreef ik over ‘A-donoren’, ‘B-donoren’ en ‘C-donoren’. Er zijn namelijk eigenlijk drie typen spermadonoren. Lees voor een uitgebreider verslag van het verschil tussen deze drie typen even mijn andere blog.

Anonieme donoren

Anonieme donoren zijn in Nederland niet toegestaan. Vroeger bestonden er wel anonieme donoren. Een anonieme donor was man die sperma doneerde bij een vruchtbaarheidskliniek en waarvan de identiteit niet te achterhalen was bij het kind. Sinds 2004 mogen mannen niet meer anoniem sperma doneren. Een kind heeft namelijk het recht om te weten waar die van afstamt.

Anonieme donoren zijn sinds 2014 verboden in Nederland. Een kind heeft namelijk het recht om te weten van wie die afstamt.

Onbekende donoren

Wanneer een man nu sperma doneert bij een vruchtbaarheidskliniek is hij een ‘onbekende’ donor. Dit houdt in dat wanneer het kind twaalf wordt die bepaalde gegevens kan opvragen over de donor. Zodra het kind zestien is kan het de persoonsgegevens van de donor opvragen zodat het kind in contact kan komen met de donor. Deze regels zijn allemaal vastgelegd in de ‘Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting’.

Bekende donoren

Wanneer is iemand nu een bekende donor? Eigenlijk is iedereen die geen sperma gedoneerd heeft bij een vruchtbaarheidskliniek een bekende donor. Juridisch gezien dan. Dit heeft te maken met het volgende. Wanneer twee vrouwen samen een kind krijgen, dan moeten zij het ouderschap nog ‘regelen’. Wanneer deze moeders namelijk beide juridisch gezien de moeder van het kind willen worden zijn er twee opties:

1. De moeders zijn zwanger geworden met behulp van gedoneerd sperma uit een vruchtbaarheidskliniek.

2. De moeders zijn zwanger geworden zonder sperma dat gedoneerd is in een vruchtbaarheidskliniek.

Let op: het gaat in deze blog om twee moeders die met elkaar getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben.

Onbekende donor & lesbisch ouderschap

Bij de eerste optie (de moeders zijn zwanger geworden met behulp van gedoneerd sperma uit een vruchtbaarheidskliniek) krijgen de moeders een verklaring van de vruchtbaarheidskliniek. In deze verklaring staat dat de moeders met behulp van gedoneerd sperma uit de vruchtbaarheidskliniek zwanger zijn geworden. Deze verklaring is nodig om het juridische ouderschap te regelen. Deze verklaring moeten de moeders namelijk bij de gemeente laten zien. De gemeente registreert dan de ‘meemoeder’ als de tweede juridische ouder van het kind.

Een onbekende donor is een donor die sperma heeft gedoneerd in een vruchtbaarheidskliniek.
Let op: bij moeders die niet met elkaar getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben is dit anders geregeld.

Bekende donor & lesbisch ouderschap

Wanneer de moeders getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben en er is geen onbekende donor gebruikt om zwanger te worden, dan moet de ‘meemoeder’ het kindje bij de gemeente erkennen.

De ‘meemoeder’ wordt op een andere manier juridisch ouder van het kind bij een onbekende donor, dan bij een bekende donor.
Door het ‘erkennen’ van het kind bij de gemeente wordt de ‘meemoeder’ juridisch gezien de moeder van het kind.

Tot slot

Eigenlijk komt het er dus op neer dat alle donoren die niet ‘onbekend’ zijn, ‘bekend’ zijn. Juridisch gezien dan. Mijn tip: neem op tijd contact op zodat we het ouderschap juridisch gezien goed kunnen regelen! En met ‘op tijd’ bedoel ik: het liefst voor de zwangerschap.

Bekende donor Lesbisch ouderschap Onbekende donor