Draagmoederschap. Hoe pak je dat aan als mannenstel?

Bij draagmoederschap wordt een vrouw zwanger met de intentie om het kind na de bevalling ‘af te staan’ aan de zogeheten wensouders. Na de geboorte willen de wensouders de verzorging van het kind op zich nemen. Ook willen de wensouders juridisch de ouders van het kind worden. Bij draagmoederschap komt een hoop kijken, zowel emotioneel, praktisch als juridisch gezien. Hierbij daarom een schets van alles waar je mee te maken krijgt als je als mannenstel met behulp van een draagmoeder vaders wil worden.

Utrecht, door mr. Kim Smienk

Hoe vind je een draagmoeder?

Wanneer jullie er op een gegeven moment uit zijn dat jullie vaders willen worden met behulp van een draagmoeder begint de zoektocht naar een draagmoeder. In contact komen met een draagmoeder wordt door het Nederlandse recht wel wat lastig gemaakt. In Nederland is het bijvoorbeeld strafbaar om te bemiddelen tussen draagmoeders en wensouders. Wanneer ik vanuit mijn kantoor Kim Smienk Mediation een draagmoeder aan wensouders koppel, ben ik strafbaar. Ook mag je via social media geen ‘openbare oproep’ plaatsen waarin je aangeeft een draagmoeder te zoeken. En andersom mag iemand die zich wil aanbieden als draagmoeder geen ‘openbare oproep’ op social media plaatsen om in contact te komen met jullie als wensouders.

Hoe komen draagmoeders en wensouders dan met elkaar in contact? In de praktijk zie ik veelal dat wensouders en draagmoeders elkaar ontmoeten ‘via via’. Je mag namelijk volgens de Nederlandse wet in je eigen sociale kring wel uiten dat je een draagmoeder zoekt.

Commercieel draagmoederschap is verboden in Nederland

Overigens mag je in Nederland een draagmoeder niet overhalen met een som geld om draagmoeder te zijn. Commercieel draagmoederschap is in Nederland namelijk niet toegestaan. Het is wel gebruikelijk dat de wensouders onkosten die de draagmoeder maakt voor de zwangerschap vergoeden. Denk hierbij aan medische kosten, kosten voor zwangerschapskleding en oppaskosten voor haar kinderen tijdens de bevalling.

Hoogtechnologisch en laagtechnologisch draagmoederschap

Wanneer je in contact komt met een potentiële draagmoeder is het belangrijk om te bespreken of jullie voor hoogtechnologisch of laagtechnologisch draagmoederschap willen gaan. Bij hoogtechnologisch draagmoederschap is de draagmoeder zwanger van een kind dat genetisch niet aan haar is verwant. Het kind wordt bij hoogtechnologisch draagmoederschap namelijk verwekt met een eicel van een andere vrouw. In dit geval zullen jullie dus ook een eiceldonor moeten vinden. Bij hoogtechnologisch draagmoederschap gaan jullie altijd naar een ziekenhuis of kliniek om de zwangerschap tot stand te brengen.

Onderschat het belang van het laten opstellen van een professionele draagmoederovereenkomst niet. Een draagmoederovereenkomst is heel belangrijk voor de Raad voor de Kinderbescherming en de rechter.

Bij laagtechnologisch draagmoederschap is de draagmoeder wel zwanger van haar eigen eicel. Het kind dat ze na de bevalling zal ‘afstaan’ aan jullie als wensouders is daarom genetisch aan haar verwant. Een zwangerschap kan bij laagtechnologisch draagmoederschap in een ziekenhuis of kliniek tot stand gebracht worden. Maar bij laagtechnologisch draagmoederschap kun je ook zelf ‘aan de slag’. En met ‘aan de slag’ kun je denken aan het ‘doneren’ van sperma door één van de wensvaders in een potje. Hierna kan de draagmoeder het sperma met behulp van een spuitje bij haarzelf inbrengen. Op deze manier is er geen hulp van een arts nodig bij het tot stand brengen van de zwangerschap.

De zaadcel die gebruikt wordt om het kind te verwekken kan afkomstig zijn van één van de wensvaders, maar kan ook van een zaaddonor afkomstig zijn.

Rol Raad voor de Kinderbescherming

Bij draagmoederschap is altijd de Raad voor de Kinderbescherming betrokken. Wat ik zelf aanraad aan mijn cliënten is om zo vroeg mogelijk contact op te nemen met de Raad voor de Kinderbescherming, en daarmee bedoel ik al voordat de zwangerschap is ontstaan.

Win juridisch advies in voor de zwangerschap ontstaat

Bij draagmoederschap komen allerlei regelingen en wetten kijken. Als familiemediator en jurist zit ik vaak om tafel met wensouders en draagmoeders. Deze wensouders en draagmoeders zie ik het liefst voordat de zwangerschap ontstaat. We kunnen dan namelijk rustig alle kanten van het draagmoederschap bespreken met elkaar.

Omdat ik vaker met draagmoederschap werk heb ik goed zicht op alles wat bij draagmoederschap komt kijken. Denk bijvoorbeeld aan verzekeringen voor de draagmoeder. En ook is het belangrijk om stil te staan welke kosten er wel en niet aan de draagmoeder vergoed mogen worden door de wensouders. En wat we zeker niet vergeten is het bespreken van de emotionele kant van het draagmoederschap. De afspraken die wensouders en de draagmoeder maken leg ik voor hen vast in een contract dat ik een ‘draagmoederovereenkomst’ noem.

Adoptie bij de rechtbank

De wensouders zijn niet automatisch de juridische ouders van het kind. De draagmoeder is namelijk de juridische moeder van het kind, volgens de Nederlandse wet. Om het juridische ouderschap ‘over te dragen’ is er meestal een adoptieprocedure bij de rechtbank nodig (let op, ik schrijf ‘meestal’ omdat er uitzonderingen zijn, win daarom altijd deskundig juridisch advies in voor een advies passend bij jullie situatie!). Zodra het kind geboren is, is het ‘juridische geregel’ dus helaas nog niet voorbij. Wil je wat meer gedetailleerd lezen hoe het ouderschap juridisch gezien geregeld moet worden bij draagmoederschap? Lees dan verder in dit artikel.

Draagmoeder uit het buitenland

Het vinden van een draagmoeder kan moeilijk zijn. Daarom zijn er mensen die uitwijken naar het buitenland. In landen zoals India, Oekraïne en enkele staten in de VS is commercieel draagmoederschap toegestaan. Ik wil jullie echt op het hart drukken om hier mee op te passen. In het buitenland worden soms (jonge) vrouwen uitgebuit om als draagmoeder te fungeren. Het is in sommige landen niet goed gesteld met de omstandigheden van deze draagmoeders.

Willen jullie ouders worden met behulp van een buitenlandse draagmoeder? Doe goed onderzoek voordat je hieraan begint!

Daarbij kun je in de problemen komen op het moment dat je met een kind dat is geboren uit een buitenlandse draagmoeder wil meenemen naar Nederland. Het verkrijgen van een paspoort voor het kind kan namelijk een (groot) probleem zijn, wat als gevolg heeft dat je niet met het kind naar Nederland kan reizen. Ook kan het gebeuren dat Nederland de geboorteakte van het kind niet erkent. Je zult dan ook een heel traject door moeten gaan om dit juridisch goed te regelen.

Conclusie

Uit dit artikel blijkt dat er heel wat komt kijken bij de wens om vaders te worden met behulp van een draagmoeder. In dit artikel ben ik niet diep ingegaan op de juridische kant van het draagmoederschap. Het beste is namelijk om even contact op te nemen om jullie persoonlijke situatie te bespreken zodat jullie in één keer een goed juridisch advies krijgen dat past bij jullie situatie. De manier hoe ik draagmoederschap aanpak verschilt namelijk nog wel eens. Neem daarom gerust contact op voor een kennismaking!