Huwelijk en geregistreerd partnerschap … wat is het verschil?

Als familiemediator & jurist krijg ik vaak de vraag wat nou het verschil is tussen trouwen en een geregistreerd partnerschap. In de afgelopen jaren zijn de verschillen tussen het huwelijk en een geregistreerd partnerschap een stuk minder geworden. In deze blog zet ik de verschillen die er nog wel zijn voor je op een rijtje.

Utrecht 14 maart 2019, door mr. Kim Smienk

Geschiedenis geregistreerd partnerschap

Het geregistreerd partnerschap is mogelijk sinds 1 januari 1998. Op dat moment konden paren van gelijk geslacht nog niet met elkaar trouwen in Nederland. Sinds 1 april 2001 werd het ‘homohuwelijk’ toegestaan in Nederland.

Het geregistreerd partnerschap is ontstaan omdat paren van gelijk geslacht geen huwelijk mochten sluiten. Een geregistreerd partnerschap stond wel open voor paren van gelijk geslacht.

Het ‘homohuwelijk’ maakt het geregistreerd partnerschap volgens sommige mensen daarom overbodig. Is dat ook echt zo, dat het geregistreerd partnerschap inmiddels overbodig is?

Gelijkenissen huwelijk en geregistreerd partnerschap

Er zijn heel wat gelijkenissen tussen het huwelijk en het geregistreerd partnerschap. Ik som er een aantal op:

1. Je kan met één partner tegelijk getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap aangaan (artikel 1:80a lid 1 Burgerlijk Wetboek).

2. Je kan een huwelijk en een geregistreerd partnerschap aangaan met iemand van het andere geslacht, of iemand van hetzelfde geslacht (artikel 1:80a lid 1 Burgerlijk Wetboek).

‘Godsdienstige plechtigheden’ mogen niet plaatsvinden voordat het huwelijk bij een ambtenaar van de gemeente is gesloten.

3. Het huwelijk en het geregistreerd partnerschap geschiedt bij een akte die door de ambtenaar van de gemeente wordt opgemaakt (artikel 1:80a lid 3 Burgerlijk Wetboek).

4. Voordat je kunt trouwen of een geregistreerd partnerschap kunt aangaan moet je in ‘ondertrouw’. Dit betekent dat je minimaal veertien dagen voordat je gaat trouwen of het geregistreerd partnerschap aangaat, bij de gemeente kenbaar moet maken dat je wil gaan trouwen of een geregistreerd partnerschap wil aangaan (artikel 1:62 en 1:80a lid 5 Burgerlijk Wetboek).

Zoals ik hierboven heb beschreven lijken een huwelijk en een geregistreerd partnerschap veel op elkaar. Toch zijn er wel enkele belangrijke verschillen.

Verschillen aangaan huwelijk en geregistreerd partnerschap

Zowel bij het aangaan van een geregistreerd partnerschap als bij het verbreken van het geregistreerd partnerschap zijn er enkele verschillen met het huwelijk.

Bij het aangaan van het geregistreerd partnerschap zijn de verschillen met het huwelijk als volgt:

Het geven van het ‘ja-woord’ ligt vast voor huwelijken. Het ‘ja-woord’ bij geregistreerd partnerschappen is vormvrij.

1. Het geven van het ‘ja-woord’ ligt vast in de wet voor huwelijken. Bij het aangaan van een huwelijk moeten de partners verklaren aan de ambtenaar dat zij ‘elkander aannemen tot echtgenoten en dat zij getrouw alle plichten zullen vervullen, die door de wet aan de huwelijkse staat worden verbonden’ (artikel 1:67 lid 1 Burgerlijk Wetboek). Bij het aangaan van een geregistreerd partnerschap is het geven van het ‘ja-woord’ vormvrij. Dit betekent dat de partners die een geregistreerd partnerschap aangaan zelf mogelijk bepalen welke woorden zij gebruiken om elkaar de liefde te verklaren.

‘Godsdienstige plechtigheden’ mogen plaatsvinden voordat het geregistreerd partnerschap bij een ambtenaar van de gemeente is gesloten.

2. Het aangaan van het huwelijk moet eerst bij een ambtenaar van de burgerlijke stand plaatsvinden, voordat er ‘godsdienstige plechtigheden’ mogen plaatsvinden (artikel 1:68 Burgerlijk Wetboek). Een huwelijk in de kerk mag dan ook pas plaatsvinden nadat de partners bij een ambtenaar van de burgerlijke stand zijn getrouwd. Bij het aangaan van het geregistreerd partnerschap mogen er wel ‘godsdienstige plechtigheden’ plaatsvinden voordat het geregistreerd partnerschap is voltrokken bij een ambtenaar van de burgerlijke stand.

Verschillen verbreken huwelijk en geregistreerd partnerschap

Zoals ik in een eerdere blog schreef over de scheiding van tafel en bed, is een scheiding van tafel en bed niet mogelijk bij een geregistreerd partnerschap. Benieuwd naar wat een scheiding van tafel en bed inhoudt? Lees dan deze blog!

Wat verder een groot verschil is bij het verbreken van een huwelijk een geregistreerd partnerschap is het feit dat het verbreken van een huwelijk altijd via de rechter gaat. Als mediator maak ik een echtscheidingsconvenant en een ouderschapsplan wanneer er minderjarige kinderen zijn. Dit echtscheidingsconvenant en het eventuele ouderschapsplan gaat naar de rechter. De rechter spreekt dan de echtscheiding uit. Bij een geregistreerd partnerschap is het soms mogelijk om zonder tussenkomst van de rechter het geregistreerd partnerschap te verbreken.

Wanneer de geregistreerd partners geen ouderlijk gezag over hun kind(eren) uitoefenen is een rechter niet vereist bij de scheiding. Bij een huwelijk is er altijd een rechter nodig voor een scheiding.

Het verbreken van het geregistreerd partnerschap zonder tussenkomst van de rechter kan niet altijd. Wanneer de geregistreerd partners gezamenlijk het ouderlijk gezag over hun kind(eren) uitoefenen dan is de tussenkomst van de rechter altijd nodig (artikel 1:80c lid 3 Burgerlijk Wetboek).

Belangrijkste verschil huwelijk en geregistreerd partnerschap

Wat voor mensen vaak het belangrijkste verschil is tussen het geregistreerd partnerschap en het huwelijk is dat een huwelijk altijd ontbonden wordt door een rechter. Een geregistreerd partnerschap hoeft niet ontbonden te worden door een rechter wanneer de geregistreerd partners samen geen kind(eren) hebben waar zij samen het ouderlijk gezag over uitoefenen.

Tot slot

Wil je praten over of een huwelijk of een geregistreerd partnerschap beter bij je past? Of wil je je huwelijk of geregistreerd partnerschap verbreken? Neem gerust contact op voor een kennismaking!