Waar moet je aan denken bij eiceldonatie?

In de praktijk maak ik meer contracten voor spermadonatie dan contracten voor eiceldonatie. Eiceldonatie vindt in Nederland namelijk een stuk minder plaats dan spermadonatie. Ook merk ik dat bij eiceldonatie de juridische kant vaker wordt ‘vergeten’ dan bij spermadonatie. Toch is het belangrijk om de juridische kant van eiceldonatie aandacht te geven. De afspraken die gemaakt worden tussen de eiceldonatrice en de wensouder(s) leg ik vast in het ‘eiceldonatiecontract’. Waar moet je eigenlijk allemaal aan denken wanneer je als eiceldonor eicellen doneert?

Utrecht, door mr. Kim Smienk

Wat is eiceldonatie?

Bij eiceldonatie doneert een vrouw haar eicellen. Deze eiceldonatie vindt plaats met de intentie om een zwanger tot stand te brengen, waarbij een andere vrouw zwanger is. In de praktijk zie ik het vaak gebeuren dat een familielid of een goede vriendin eicellen doneert. Bijvoorbeeld voor een familielid of vriendin die zelf niet zwanger kan worden van eigen eicellen.

Ook gebeurt het bij draagmoederschap vaak dat er sprake is van eiceldonatie. Er doneert bijvoorbeeld een zus eicellen aan haar homoseksuele broer zodat een draagmoeder zwanger kan worden van sperma van de man van haar broer, en een eicel van haarzelf. De draagmoeder zal het kindje dragen, en het kindje zal opgevoed worden door de broer van de eiceldonatrice en zijn man.

Hoe zit het doneren van eicellen juridisch?

Het doneren van eicellen draait natuurlijk allereerst om gevoel. Hoe zou het zijn dat er een kindje geboren wordt dat is verwekt met behulp van jouw eicel, waarvan jij niet zelf de opvoedende ouder zal zijn? Is dit iets dat wel bij je past?

Daarbij is het nodig om hormonen te slikken (hormoonstimulatie genoemd), mee te werken aan allerlei onderzoeken en behandelingen te ondergaan voordat er eicellen ‘geoogst’ kunnen worden. Zo’n medisch traject is natuurlijk niet zomaar iets.

Buiten de emotionele kant van eiceldonatie, bespreek ik als jurist en familiemediator graag de juridische kant van eiceldonatie. De afspraken die een eiceldonatrice en de wensouder(s) met elkaar maken leg ik vast in een overeenkomst, die ik een ‘eiceldonatiecontract’ noem.

Wat is je ervaring met eiceldonatie in de praktijk?

In de praktijk zie ik het liefst dat de eiceldonatrice samen met de wensouder(s) bij mij een afspraak maakt voordat de eiceldonatie gaat starten. Op deze manier kunnen we rustig de tijd nemen om de afspraken over de eiceldonatie met elkaar te bespreken. Ook voorkom je hiermee dat het mediche traject al begonnen is en jullie erachter komen dat jullie toch niet op één lijn zitten over bijvoorbeeld toekomstig contact tussen de eiceldonatrice en het kind.

Wanneer je bij mij aan tafel komt praten over eiceldonatie vraag ik je hoe je de toekomst voor je ziet. Wil de eiceldonatrice een rol spelen in het leven van het kind? In de praktijk zie ik verschillende afspraken voorbij komen. Zo heeft de ene eiceldonatrice de wens om iedere maand contact met het kind te hebben, en is de afspraak bij een andere eiceldonatrice dat de wensouders contact kunnen opnemen wanneer het kind hierom vraagt.

Wat staat er in een eiceldonatiecontract?

Wat één van de belangrijkste afspraken is die in het eiceldonatiecontract is de mate van contact tussen de eiceldonatrice en het toekomstige kind. Het uitgangspunt is hierbij dat een kind het recht heeft om te weten van wie die afstamt. Je kan dus niet afspreken dat het kind niet mag weten wie de eiceldonatrice is. Dit is namelijk in strijd met internationale kinderrechten.

De hoofdzaak in het eiceldonatiecontract is het vastleggen van de mate van contact tussen het kind en de eiceldonatrice. En denk bijvoorbeeld aan de volgende zaken:

• Hoe en wanneer vertellen de wensouders het kind van het bestaan van de eiceldonatrice?
• Hoevaak zal er contact zijn tussen de wensouders en de eiceldonatrice?
• Sturen de wensouders foto’s van het kind naar de eiceldonatrice?
• Mag er op social media ‘gepost’ worden over de eiceldonatie?
• Mogen familie en vrienden weten hoe het kind verwekt is?

Uiteraard vullen we het eiceldonatiecontract aan met zaken die specifiek voor de eiceldonatrice en de wensouders van belang zijn. Zo zijn er eiceldonatrices die zelf kinderen hebben, en waarbij we afspreken dat er contact gestimuleerd zal worden tussen het nog ongeboren kind en diens halfbroers en halfzussen.

Contracten met het ziekenhuis

Bij eiceldonatie zal er altijd sprake zijn van de hulp van een ziekenhuis. Zonder medische behandelingen is eiceldonatie natuurlijk niet mogelijk, in tegenstelling tot bijvoorbeeld spermadonatie. Dit zorgt ervoor dat het ziekenhuis jullie ook contracten zal laten tekenen. In deze contracten staat bijvoorbeeld hoelang de ‘niet gebruikte eicellen’ en ‘overgebleven embryo’s’ ingevroren mogen blijven, en of deze voor de medische wetenschap gebruikt mogen worden. Als ik een eiceldonatiecontract opstel lees ik ook altijd even mee met de contracten van het ziekenhuis, zodat 100% zeker is dat de contracten die het ziekenhuis jullie laat tekenen in orde zijn!

Advies aan wensouders en eiceldonatrices

Het doneren van eicellen is niet zomaar iets. Eiceldonatie heeft emotionele aspecten, heeft medische aspecten en heeft juridiche aspecten. Ik merk dat het bij de overweging om eiceldonatrice te worden het vaak goed werkt om een oriënterend gesprek met mij in te plannen.

En wanneer wensouders en eiceldonatrice zover zijn dat zij een medisch traject ingaan, is mijn advies heel helder: neem contact me op voordat de eiceldonaties starten. Neem daarom gerust contact op voor een kennismaking!